1) Temiz ve temizleyici olup, kullanılmaları mekruh olmayan artıklardır. Bunlar; ağızları temiz olan bütün insanların, deve, sığır, koyun gibi eti yenen ehlî hayvanların, atların ve attan veya inekten doğmuş katırların ve etleri yenen vahşi hayvanlar ile kuşların artıklarıdır. Bu sebeple bunlar hem içilebilir, hem de temizlikte kullanılabilir.
Ağızları temiz olmayanların artıkları ise, temiz değildir. Ağız dolusu kusan veya şarap içen kimsenin kusması veya içmesi akabinde içtiği suyun artığı gibi.
2) Kullanılmaları mekruh olan artıklardır. Bunlar kedilerin, tavukların, atmaca, şahin, doğan, çaylak, kartal gibi yırtıcı kuşların, pislik yemekten çekinmeyen koyun, keçi gibi hayvanların artıklarıdır.
Başka su varken bunların içilmesi ve temizlikte kullanılması tenzihen mekruhtur. Fakat başka su bulunmayınca, bunlar içilebilir ve bunlar ile temizlik yapılabilir. Bunlar var iken teyemmüm yapılması caiz olmaz.
3) Kullanılmaları şüpheli olan artıklardır. Bunlar; ehlî merkeplerin ve bunlardan doğmuş katırların artıklarıdır. Bunlar ile başka su bulunmadığı takdirde, hem abdest alınır, hem de ihtiyaten teyemmüm yapılır.
Şüpheli bir su ile şüpheli olmayan bir su birbirine karışacak olsa, tartıca ağır gelenine göre hükmolunur, eşit olunca, yine ihtiyaten teyemmüm de yapılır.
4) Necis = murdar sayılan artıklardır. Bunlar; köpek, kurt, aslan, kaplan, domuz gibi yırtıcı hayvanların, vahşi kedilerin artıklarıdır. Bunlar; ne temizlikte kullanılır, ne de bir zaruret bulunmadıkça içilir.
54- Terler ve lûablar, yani salyalar, ağızdan akan sular, hüküm itibariyle artıklar gibidir. Bu sebeple artığı temiz olanın terleri, salyaları da temizdir. Artığı mekruh veya şüpheli olanın terleri, salyaları da mekruh veya şüphelidir. Artıkları temiz olmayanların terleri, salyaları da temiz değildir.
İmam-ı A’zam’a göre atların terleri, salyaları temiz olduğu gibi merkepler ile katırların terleri, salyaları da temizdir.
55- Bir yerde bulunan kaplardan bir çoğunda temiz, birazında da temiz olmayan sular bulunsa, taharriye araştırmaya lüzum görülür. Yani hangilerinin temiz olduğu, kuvvetli görüş ile tayin edilir, artık onlardan içilir ve abdest alınarak gusledilir. Çünkü hüküm, kuvvetli olana göredir. Fakat temiz olmayanlar çok, veya temiz olanlara eşit ise, içmek ve yemekte kullanmak için araştırma yapılabilir. Ama abdest ve gusül için araştırma lâzım gelmez. Bu sular, döküldükten veya hayvanları suvarmak için birbirine karıştırıldıktan sonra teyemmüm yapılır.
0 yorum:
Yorum Gönder