SELBÎ VE SÜBÛTÎ SIFATLAR

Kişinin Müslüman olması yukarıda ( Kıyamete Kadar Geçerli Olacak İslam Dininin Temel İnanç Esasları Konusunda ) söz ettiğimiz inanç esaslarına îman etmesine bağlıdır. Şüphesiz ki bu esaslar ve inanılması zorunlu olan diğer meseleler arasında birinci sırada ele alınması gereken husus Allâh-u Teâlâ’nın sıfatları konusudur. Bu yüzden akâid kitapları (inançla ilgili konulan açıklayan eserler) ilk önce Allâh-u Te‘âlâ’mn sıfatlarına dâir konulan ele almışlardır.

Biz de bu sıralamaya uyarak kişinin Müslüman olabilmesi için inanması gerekli olan konuların başında Allâh-u Teâlâ’nın sıfatla-rıyla alâkalı mevzûları ele alacağız.

Allâh-u Te‘âlâ hakkında inanılması zorunlu olan sıfatlar temelde iki kısımda ele alınmıştır:

Allâh-u Te‘âlâ’nın sübûtî sıfatları, Allâh-u Te‘âlâ’nm hangi niteliklere sahip olduğunu ve neler yaptığını ifade eder. Selbî (tenzihi) sıfatları ise Allâh-u Te‘âlâ’nın hangi niteliklere sahip olmadığını ve neler yapmaktan münezzeh olduğunu beyan eder.

Buna göre bu sıfatlan îzah edecek olursak:

Selbî Sıfatlar: Allâh-u Te‘âlâ hakkında ispat edilemeyen yani Allâh-u Te‘âlâ’ya yakışmayan, onda olmaması gereken şeylerin O’nun Yüce Zât’ında bulunmadığını bildiren sıfatlardır.

Bu sıfatları diğer sıfatlardan ayıran en önemli husus; Allâh-u Te‘âlâ’dan başka birine verilmesi mümkün olmayan yani sadece Allâh-u Te‘âlâ’ya ait olan sıfatlar olmalarıdır.

Bunlar altı tane olup; “Vücûd”, “Kıdem”, “Beka”, “Vahdâniyet”, “Muhâlefetün li’l-havâdis” ve “Kıyam bi-nefsihî”dir.

Sübûtî (Zâti) Sıfatlar: Bunlar Allâh-u Te‘âlâ’da bulunması gerekli olduğuna inanmamız zarûrî olan, bulunmadığını farzetmemiz halinde ise acziyetin varlığını kabullenmemiz gereken sıfatlardır.Bu yüzden bu sıfatlar hakkında “Sabittir, dâimidir ve olmaması mümkün değildir” anlamına gelen “Subûtî sıfatlar” ifadesi kullanılmıştır.

Bunlar da sekiz tane olup; “Hayat”, “İlim”, “Sem”, “Basar”, “İrâde”, “Kudret”, “Kelâm” ve “Tekvîn”dir.